Polska jako kraj rolniczy stanowiła w tym czasie dogodny teren dla
rozwoju myśli ekonomicznej typu fizjokratycznego. Można uważać, że
w drugiej połowie XVIII w. fizjokratyzm był kredyt studencki BGŻ Polsce doktryną panującą.
Ponieważ w Polsce panowała w tym okresie nadal pańszczyzna i poddań-
stwo, polscy fizjokraci domagali się przede wszystkim reform na wsi
i poprawy doli chłopa. Najważniejszymi pisarzami fizjokratycznymi byli:
Antoni Popławski (1739—1786), Hieronim Stroynowski (1752—1815), Wale-
rian Stroynowski (1759—1834), a Hugo Kołłątaj (1750—1812) i Stanisław
Staszic (1755—1826) byli w swych poglądach zbliżeni do fizjokratów.
W okresie Oświecenia w Polsce rozwijał się również kierunek protekcjo-
nistyczny, który reprezentowali: Józef Wybicki (1747—1822) i Jan Ferdy-
nand Nax (1736—1810).
wtorek, 15 grudnia 2009
Autor słynnej pracy Tableau economique vel kredyt studencki pko (1758), w której próbował
przedstawić, jak produkt dodatkowy wytwarzany w rolnictwie jest dzie-
lony między klasy społeczne; Tableau była pierwszym ujęciem reprodukcji
społecznej. Kierunek fizjokratyczmy reprezentowali we Francji: Victor R.
Mirabeau (1715—1789), Annę Robert J. Turgot (1727—1781), Pierre Dupont
de Nemours (1739—1817), Nicolas Bandeau (1730—1792), Guillaume F. de
Trosne (1728—1780) i Róne-Louis d'Argenson (autor formuły: laisses-faire
—laissez passer, od Iktórej powstała nazwa „leseferyzm" jako synonim za-
sady wolności gospodarczej).
przedstawić, jak produkt dodatkowy wytwarzany w rolnictwie jest dzie-
lony między klasy społeczne; Tableau była pierwszym ujęciem reprodukcji
społecznej. Kierunek fizjokratyczmy reprezentowali we Francji: Victor R.
Mirabeau (1715—1789), Annę Robert J. Turgot (1727—1781), Pierre Dupont
de Nemours (1739—1817), Nicolas Bandeau (1730—1792), Guillaume F. de
Trosne (1728—1780) i Róne-Louis d'Argenson (autor formuły: laisses-faire
—laissez passer, od Iktórej powstała nazwa „leseferyzm" jako synonim za-
sady wolności gospodarczej).
Paradoksy kapitalizmu.
Sprzeczności kapitalizmu widział również Jean Charles Simonde de Sis-
mondi (1773—1842),. rodem z Genewy. Uzupełnił on smithowską teorię pro-
dukcji kapitalistycznej swą teorią reprodukcji, a ricardowską teorię po-
działu — teorią konsumpcji. Sismondi stwierdził, że „dobrobyt material-
ny człowieka, o ile może zależeć od państwa, stanowi przedmiot ekonomii
politycznej" * Punkt ciężkości badań Sismondiego spoczywał na konsum-
pcji, ale dużo uwagi poświęcał on również problemowi podziału.
mondi (1773—1842),. rodem z Genewy. Uzupełnił on smithowską teorię pro-
dukcji kapitalistycznej swą teorią reprodukcji, a ricardowską teorię po-
działu — teorią konsumpcji. Sismondi stwierdził, że „dobrobyt material-
ny człowieka, o ile może zależeć od państwa, stanowi przedmiot ekonomii
politycznej" * Punkt ciężkości badań Sismondiego spoczywał na konsum-
pcji, ale dużo uwagi poświęcał on również problemowi podziału.
Adam Smith - Biografia
Adam Smith (1723—1790), Szkot z pochodzenia, wszechstronnie wykształ-
|y i utalentowany, wydał w r. 1776 dzieło Badania nad naturą i przyezynami bogactwa narodów (tłum. poL 1954), które było pierwszym systematycznym wykładem poglądów szkoły klasycznej i zyskało ogromny
Sozgłos. Przedmiotem jego badań był dochód społeczny, który ujmował jako sumę dochodów indywidualnych; dociekał, gdzie i jak powstaje i jak
można go zwiększyć. Przyczynę bogactwa widział Smith w pracy narodu.
Dlatego jego teoria ekonomiczna jest w istocie teorią produkcji par excellence. Za źródło rozwoju sił wytwórczych uważał podział pracy Smith
był gorącym zwolennikiem kapitalistycznego systemu kredytu studenckiego.
|y i utalentowany, wydał w r. 1776 dzieło Badania nad naturą i przyezynami bogactwa narodów (tłum. poL 1954), które było pierwszym systematycznym wykładem poglądów szkoły klasycznej i zyskało ogromny
Sozgłos. Przedmiotem jego badań był dochód społeczny, który ujmował jako sumę dochodów indywidualnych; dociekał, gdzie i jak powstaje i jak
można go zwiększyć. Przyczynę bogactwa widział Smith w pracy narodu.
Dlatego jego teoria ekonomiczna jest w istocie teorią produkcji par excellence. Za źródło rozwoju sił wytwórczych uważał podział pracy Smith
był gorącym zwolennikiem kapitalistycznego systemu kredytu studenckiego.
Ekonomia wulgarna część II
Do przedstawicieli ekonomii wulgarnej w Anglii należy Thoms_K. Mal-
thus (1766—1834), autor tzw. prawa ludności; dowodził on, że nędza jest
wynikiem nadmiernego przyrostu ludności, a nie wyzysku robotników
przez kapitalistów i w ten sposób stawał po stronie burżuazji, przeciw kla-
sie robotniczej. Podobną postawę klasową zajmowali min. Nassau W. Se-
nior (1790—1864) i John R. Mac Culloch (1789—1864).
thus (1766—1834), autor tzw. prawa ludności; dowodził on, że nędza jest
wynikiem nadmiernego przyrostu ludności, a nie wyzysku robotników
przez kapitalistów i w ten sposób stawał po stronie burżuazji, przeciw kla-
sie robotniczej. Podobną postawę klasową zajmowali min. Nassau W. Se-
nior (1790—1864) i John R. Mac Culloch (1789—1864).
Ekonomia burżuazyjna - teoria i praktyka
Odtąd zaczyna się wulgarna ekonomia burzuazyjna, która — według
Marksa — ..drepce jedynie w kręgu związków pozornych tj. kredyt studencki bgż, która w celu
popularnego wytłumaczenia naj ordynarniej szych, że tak powiem, zjawisk
i na domowy użytek burżua przeżuwa wciąż na nowo materiał od dawna
już opracowany przez ekonomię naukową, a poza tym ogranicza się do
tego, że zamyka w pedantyczny system i za wieczne prawdy ogłasza banalne, błogie wyobrażenia burżuazyjnych agentów produkcji o ich własaym świecie jako najlepszym ze światów"4. Taki sposób ujmowania zagadnień, który zamiast dociekania istoty zjawisk, czyli obiektywnej prawdy, celowo zajmuje pozycje korzystne dla danego ustroju, upiększa go, tuszuje wady i ciemne strony, nazywany apologetyką.
Marksa — ..drepce jedynie w kręgu związków pozornych tj. kredyt studencki bgż, która w celu
popularnego wytłumaczenia naj ordynarniej szych, że tak powiem, zjawisk
i na domowy użytek burżua przeżuwa wciąż na nowo materiał od dawna
już opracowany przez ekonomię naukową, a poza tym ogranicza się do
tego, że zamyka w pedantyczny system i za wieczne prawdy ogłasza banalne, błogie wyobrażenia burżuazyjnych agentów produkcji o ich własaym świecie jako najlepszym ze światów"4. Taki sposób ujmowania zagadnień, który zamiast dociekania istoty zjawisk, czyli obiektywnej prawdy, celowo zajmuje pozycje korzystne dla danego ustroju, upiększa go, tuszuje wady i ciemne strony, nazywany apologetyką.
Ekonomia wulgarna
Jak stwierdził Marks,".klasyczna ekonomia polityczna zaczyna się w An-
glii od Pety'ego, we Francji od Boisguilleberta, a kończy się w Anglii na
Ricardzie, we Francji zaś na Sismondim8. j
Odtąd zaczyna się wulgarna ekonomia - kredyt studencki pko.
glii od Pety'ego, we Francji od Boisguilleberta, a kończy się w Anglii na
Ricardzie, we Francji zaś na Sismondim8. j
Odtąd zaczyna się wulgarna ekonomia - kredyt studencki pko.
Fryderyk Skarbek
Na gruncie ekonomii smithowskiej stał w Polsce Fryderyk Skarbek
(1792—1866); autor Ogólnych zasad nauki gospodarstwa narodowego (1855)
i innych prac ekonomicznych, w których przejawiał dużą oryginalność poglądów.
(1792—1866); autor Ogólnych zasad nauki gospodarstwa narodowego (1855)
i innych prac ekonomicznych, w których przejawiał dużą oryginalność poglądów.
"Własność jest kradzieżą"
Uczeni reprodukcji społecznej. Stwierdził on, że kapitalizm niesie ze sobą ruinę drobnych producentów i nędzę mas (pracujących. W swym głównym dziele Nowe zasady ekonomii politycznej (1815, tłum. pol. 1955) zerwał z zasadami Ricarda i jego zwolenników, zajmując pozycję krytyczną
w stosunku do kapitalizmu i tych teorii, które go popierają. Bronił pozycji drobnych wytwórców. Dlatego zaliczany on jest do tzw. drobnomieszczańskiego kierunku w ekonomii politycznej. Do tegoż kierunku zaliczany
bywa Pierre J. Proudhon (1809—1865), autor pracy Co to jest własność?
(jego odpowiedź: „własność jest kradzieżą").
w stosunku do kapitalizmu i tych teorii, które go popierają. Bronił pozycji drobnych wytwórców. Dlatego zaliczany on jest do tzw. drobnomieszczańskiego kierunku w ekonomii politycznej. Do tegoż kierunku zaliczany
bywa Pierre J. Proudhon (1809—1865), autor pracy Co to jest własność?
(jego odpowiedź: „własność jest kradzieżą").
Feudalizm w Polsce.
Na terenach Polski rozkład feudalizmu i szybki postęp kapitalizmu od
lat dwudziestych XIX w. stwarzał podłoże powstania socjalizmu utopijnego i komunizmu agrarnego. Wśród przedstawicieli tych kierunków wymienić należy Edwarda Dembowskiego (1822—1846). Stanisława Worcella
(1799-1897), Tadeusza -Krępowieekiego (1798—1847), Zenona Bolesława, Kredyt Studencki.
lat dwudziestych XIX w. stwarzał podłoże powstania socjalizmu utopijnego i komunizmu agrarnego. Wśród przedstawicieli tych kierunków wymienić należy Edwarda Dembowskiego (1822—1846). Stanisława Worcella
(1799-1897), Tadeusza -Krępowieekiego (1798—1847), Zenona Bolesława, Kredyt Studencki.
Kryzys gospodarczy w Rosji.
W Rosji, która w połowie XIX w. przeżyła kryzys gospodarki pańszczyźnianej i uwikłała się w ostre konflikty początkowej fazy kapitalizmu, do wspomnianego kierunku zalicza się liberalnych „narodników". Natomiast Aleksander I. Hercen (1812—1870) i Mikołaj G. Czernyszewski
(1828—1889) reprezentują tzw. socjalizm chłopski albo agrarny.
Na Zachodzie do kierunku tego należą ekonomiści wysuwający postulaty upaństwowienia lub kolektywizacji ziemi: James Mili (1773—1836),
Henry George (1839—1896) i Hermann Gossen (1810—1859).
(1828—1889) reprezentują tzw. socjalizm chłopski albo agrarny.
Na Zachodzie do kierunku tego należą ekonomiści wysuwający postulaty upaństwowienia lub kolektywizacji ziemi: James Mili (1773—1836),
Henry George (1839—1896) i Hermann Gossen (1810—1859).
Socjalizm we Francji.
Na terenie Francji idee socjalizmu utopijnego próbował zrealizować Louis Blanc (1811—1882), natomiast socjalizm drobnomieszczański, lub konserwatywny, reprezentowany był przez wspomnianego już Pierre J. Proudhona, który występował zarówno przeciw kapitalizmowi, jak i przeciw socjalizmowi w kredycie studenckim pko.
Twórcy teorii utopijnych.
Do twórców socjalizmu utopijnego zaliczamy Claude H. Saint Simona
(1760—1825) i jego uczniów: Saint Bazarda (1791—1832), Barthślemy P.
tEnfantina (1796—1864) i innych, którzy rozwinęli naukę Saint Simona.
fharles Fourier (1772—1837) nie tylko głosił idee socjalistyczne, ale pra-
gnął sam je urzeczywistnić tworząc zrzeszenia zwane falansterami za-
mieszkiwane przez falangi. Do sekty fourierystów należał Prosper V. Con-
siderant (1808-1893). Do rządu wybitnych socjalitstów utopijnych zalicza
się Roberta Owena (1771-1858), który główną uwagę skupiał na organi-
zacji nowych form współżycia robotników w = « ^
w New Lanark (Szkocja), następnie we wsi New Harmony
de zajął się organizowaniem spółdzielni kredytowych.
(1760—1825) i jego uczniów: Saint Bazarda (1791—1832), Barthślemy P.
tEnfantina (1796—1864) i innych, którzy rozwinęli naukę Saint Simona.
fharles Fourier (1772—1837) nie tylko głosił idee socjalistyczne, ale pra-
gnął sam je urzeczywistnić tworząc zrzeszenia zwane falansterami za-
mieszkiwane przez falangi. Do sekty fourierystów należał Prosper V. Con-
siderant (1808-1893). Do rządu wybitnych socjalitstów utopijnych zalicza
się Roberta Owena (1771-1858), który główną uwagę skupiał na organi-
zacji nowych form współżycia robotników w = « ^
w New Lanark (Szkocja), następnie we wsi New Harmony
de zajął się organizowaniem spółdzielni kredytowych.
Rozwarstwienie społeczne
Coraz wyraźniejsze zarysowanie steorotypu wieku XIX w. wyrażało się w kredytach studenckich. Logicznie przygotowane, Socjalizmu. Nie przez walkę klas, ale w drodze perswazji i propagandy
wśród ludzi „dobrej woli" pragnęli oni urzeczywistnić powstanie nowego
¦ społeczeństwa, które nazywali społeczeństwem socjalistycznym. Poglądy
Jtych myślicieli nacechowane były idealizmem, ponieważ zaś nie uwzględ-
niali oni realnych warunków niezbędnych do osiągnięcia tych celów na-
zywa się ich socjalistami utopijnymi.
wśród ludzi „dobrej woli" pragnęli oni urzeczywistnić powstanie nowego
¦ społeczeństwa, które nazywali społeczeństwem socjalistycznym. Poglądy
Jtych myślicieli nacechowane były idealizmem, ponieważ zaś nie uwzględ-
niali oni realnych warunków niezbędnych do osiągnięcia tych celów na-
zywa się ich socjalistami utopijnymi.
Prace naukowe Karola Marksa.
Do najważniejszych prac ekonomicznych Karola Marksa (1818—1883) na-
leżą: wydana w 1847 r. polemiczna praca skierowana przeciw J. P. Pro-
udhonowi pt. Nędza filozofii (tłum. pol. 1886); w r. 1848 wspólnie z Engel-
sem opracował Manifest Komunistyczny; w latach 1857—1858 przygotowa-
ny został szkic Kapitału, wydany po raz pierwszy w 1939 r. przez In-
stytut Marksizmu-Leninizmu w Moskie pt. Grundrisse der Kritik der po-
litischen Okonomie (Zarys krytyki ekonomii politycznej); czysto ekono-
miczne dzieło poświęcone teorii wartości i pieniądza Przyczynek do kry-
tyki ekonomii politycznej (tłum. pol. 1954) zostało wydane w 1859 r., Pła-
ca, cena % zysk wygłoszone w 1865 r., a wydane w 1898 r.; w 1867 r. uka-
zał się I tom fundamentalnego dzieła ekonomicznego Kapitał.
leżą: wydana w 1847 r. polemiczna praca skierowana przeciw J. P. Pro-
udhonowi pt. Nędza filozofii (tłum. pol. 1886); w r. 1848 wspólnie z Engel-
sem opracował Manifest Komunistyczny; w latach 1857—1858 przygotowa-
ny został szkic Kapitału, wydany po raz pierwszy w 1939 r. przez In-
stytut Marksizmu-Leninizmu w Moskie pt. Grundrisse der Kritik der po-
litischen Okonomie (Zarys krytyki ekonomii politycznej); czysto ekono-
miczne dzieło poświęcone teorii wartości i pieniądza Przyczynek do kry-
tyki ekonomii politycznej (tłum. pol. 1954) zostało wydane w 1859 r., Pła-
ca, cena % zysk wygłoszone w 1865 r., a wydane w 1898 r.; w 1867 r. uka-
zał się I tom fundamentalnego dzieła ekonomicznego Kapitał.
Rewolucja a proletariat.
Główna zasługa uzbrojenia światowego proletariatu we własną, na
wa skroś rewolucyjną ideologię przypada dwu wielkim
wym: Karol Marks i kredyt studencki pko
Bcłłówna zasługa uzbrojenia światowego proletariatu we własną, na
wskroś rewolucyjną ideologię przypada dwu wielkim socjalistom nauko-
wym: Karolowi Marksowi i Fryderykowi Engelsowi. Stworzyli oni nowy
system naukowy składający się z trzech części: filozofii (materializm dia-
lektyczny), ekonomii politycznej i komunizmu naukowego-. Nauka Marksa
i Engelsa powstała jako naturalna i bezpośrednia kontynuacja nauki naj-
wybitniejszych przedstawicieli filozofii zwłaszcza niemieckiej), klasycznej
angielskiej ekonomii politycznej i francuskiego socjalizmu utopijnego. Sys-
tem nauki marksowskiej stanowi prawdziwą rewolucję w rozwoju nauki
światowej. Szczególnie wielką rolę odegrała marksowska ekonomia poli-*
tyczna, zarówno jako zwarty system teoretyczny, jak i broń w walce
z burżuazją, gdyż uzasadniała obiektywną konieczność upadku kapitalizmu
i zwycięstwa proletariatu.
wa skroś rewolucyjną ideologię przypada dwu wielkim
wym: Karol Marks i kredyt studencki pko
Bcłłówna zasługa uzbrojenia światowego proletariatu we własną, na
wskroś rewolucyjną ideologię przypada dwu wielkim socjalistom nauko-
wym: Karolowi Marksowi i Fryderykowi Engelsowi. Stworzyli oni nowy
system naukowy składający się z trzech części: filozofii (materializm dia-
lektyczny), ekonomii politycznej i komunizmu naukowego-. Nauka Marksa
i Engelsa powstała jako naturalna i bezpośrednia kontynuacja nauki naj-
wybitniejszych przedstawicieli filozofii zwłaszcza niemieckiej), klasycznej
angielskiej ekonomii politycznej i francuskiego socjalizmu utopijnego. Sys-
tem nauki marksowskiej stanowi prawdziwą rewolucję w rozwoju nauki
światowej. Szczególnie wielką rolę odegrała marksowska ekonomia poli-*
tyczna, zarówno jako zwarty system teoretyczny, jak i broń w walce
z burżuazją, gdyż uzasadniała obiektywną konieczność upadku kapitalizmu
i zwycięstwa proletariatu.
Ekonomia marksistowska
W połowie XIX w. kapitalizm w większości krajów Europy zachodniej
wszedł w okres pełnego rozwoju, pchnął naprzód siły wytwórcze w tempie
poprzednio nieznanym, umocnił właściwe sobie stosunki produkcji. Rozwój
kapitalizmu oznaczał wciągnięcie w orbitę kapitału coraz większej masy
ludzi Stosunki społeczne oparte na podporządkowaniu pracy kapitałowi,
zaczynały stopniowo dominować we wszystkich dziedzinach gospodarki
Od lat trzydziestych XIX w. burźuazja stała się panującą siłą polityczną.
Jednocześnie rósł liczebnie proletariat i postępował proces jego konsoli-
dacji w samodzielną klasę, która po zdobyciu odpowiednich form orga-
nizacyjnych zaczęła walkę z burżuazją. Celem walki klasowej prowadzo-
nej przez proletariat z burżuazją, jest obalenie władzy kapitalistów i stwo-
rzenie nowego społeczeństwa, którego podstawą jest równość społeczna
1 ekonomiczna jego członków. ^^
wszedł w okres pełnego rozwoju, pchnął naprzód siły wytwórcze w tempie
poprzednio nieznanym, umocnił właściwe sobie stosunki produkcji. Rozwój
kapitalizmu oznaczał wciągnięcie w orbitę kapitału coraz większej masy
ludzi Stosunki społeczne oparte na podporządkowaniu pracy kapitałowi,
zaczynały stopniowo dominować we wszystkich dziedzinach gospodarki
Od lat trzydziestych XIX w. burźuazja stała się panującą siłą polityczną.
Jednocześnie rósł liczebnie proletariat i postępował proces jego konsoli-
dacji w samodzielną klasę, która po zdobyciu odpowiednich form orga-
nizacyjnych zaczęła walkę z burżuazją. Celem walki klasowej prowadzo-
nej przez proletariat z burżuazją, jest obalenie władzy kapitalistów i stwo-
rzenie nowego społeczeństwa, którego podstawą jest równość społeczna
1 ekonomiczna jego członków. ^^
Subskrybuj:
Posty (Atom)